نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم مرغداری | راهنمای جامع
آیا تا به حال فکر کردهاید چرا برخی مرغداریها در زمستان و تابستان بازدهی بالا دارند و سلامت گلهشان تضمین شده است، در حالی که دیگران با مشکلات کاهش رشد، تلفات و بیماری مواجه میشوند؟ راز موفقیت آنها در رعایت دقیق نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم نهفته است.
در فصل سرد، مرغها نیاز به گرمای کافی و محیطی با رطوبت کنترلشده دارند تا استرس سرمایی باعث کاهش رشد و افزایش تلفات نشود. در مقابل، در فصل گرم، گرمازدگی، کمآبی و افزایش استرس گرمایی تهدید اصلی سلامت گله است.
این مقاله به شما نشان میدهد چگونه با رعایت اصول اساسی مانند کنترل دما، تهویه، آبرسانی، تغذیه، مدیریت بستر و تجهیزات مناسب، مرغداری خود را در هر فصل سال بهینه نگهداری کنید. همچنین نکات کمتر گفتهشده و تجربههای عملی مرغداران موفق را خواهید آموخت تا بتوانید بازدهی و سلامت گله را حداکثر کنید.
با مطالعه این راهنمای جامع، شما نه تنها با نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم آشنا میشوید، بلکه یاد میگیرید چگونه مشکلات رایج فصول سرد و گرم را پیشبینی و پیشگیری کنید و تصمیمات حرفهای برای مدیریت گله خود بگیرید.
چرا کنترل دما و رطوبت در مرغداری اینقدر اهمیت دارد؟ زیرا سیستم تنفسی مرغها بسیار حساس بوده و کوچکترین تغییر، باعث استرس گرمایی یا سرمایی میشود. این استرسها:- رشد را متوقف میکنند
- مصرف دان را کاهش یا افزایش غیر طبیعی میدهند
- باعث کاهش وزنگیری میشوند
- تخمگذاری را کم میکنند
- بستر را خراب کرده و بیماریهایی مثل کوکسیدیوز را ایجاد میکنند
اهمیت رعایت نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم
در هر مرغداری، چه صنعتی و چه سنتی، سه پارامتر اصلی تعیینکننده سلامت گله هستند:- دمای محیط
- رطوبت
- تهویه
نکات نگهداری در فصلهای سرد
در زمستان، مدیریت مرغداری باید با هدف «پیشگیری از اتلاف دما» و «حفظ گرما» انجام شود. نکات زیر کاملاً توضیحی و کاربردی هستند و از تجربیات بهترین مرغداریهای کشور جمعآوری شدهاند.۱. مدیریت سیستم گرمایشی
در زمستان، مهمترین بخش نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم، کنترل دقیق گرمای داخل سالن است. سیستمهایی مثل جت هیتر، هیتر موشکی و کوره هوای گرم باید:- قبل از فصل سرد سرویس شوند
- دودکشها بررسی و تمیز شوند
- نشتی گاز کنترل شود
- دریچههای ورودی هوای سرد تنظیم شوند
۲. تنظیم تهویه در زمستان
تهویه زمستانی با تهویه تابستانی کاملاً متفاوت است. در زمستان نباید هوای سرد مستقیماً روی مرغها بیفتد. بنابراین دریچههای ورودی باید بهگونهای تنظیم شوند که:- هوای سرد به سقف برخورد کرده و گرم شود
- سپس بهآرامی در سالن پخش شود
۳. عایقبندی حرفهای سالن
برای اجرای درست نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم، سالن باید:- درز نداشته باشد
- سقف و دیوارها عایق مناسب داشته باشند
- درهای ورودی قفل هوا داشته باشند
۴. مدیریت رطوبت در زمستان
بسیاری از مرغداریها در زمستان با رطوبت بالا مخصوصاً نزدیک بستر مشکل جدی پیدا میکنند. دلیل:- کم بودن تهویه
- سرد بودن کف سالن
- بخار حاصل از تنفس گله
نکات نگهداری در فصلهای گرم
در تابستان، اولویت اصلی «کاهش استرس گرمایی» است. این بخش، مهمترین قسمت نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم محسوب میشود.۱. تهویه قوی، سریع و یکنواخت
در گرمترین ماهها، فن های تونلی یا سقفی باید بدون نقص کار کنند. حتماً:- تسمهها چک شوند
- فنها سرویس شوند
- کولینگ پدها شستشو شوند
- آب کولینگ باید تمیز باشد
۲. مدیریت آبدهی
در گرما، مرغها دو برابر بیشتر آب میخورند. بنابراین:- نیپلها باید فشار مناسب داشته باشند
- آب باید خنک باشد (کمتر از ۲۵ درجه)
- از آب خنککن استفاده شود
- شستشوی لاینها هر هفته انجام شود
۳. کاهش تراکم گله
یکی از مهمترین نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم همین است. تراکم بالا در تابستان مساوی است با:- افزایش دما
- بالا رفتن CO2
- بوی بد
- استرس
- تلفات
۴. تغذیه مناسب در گرما
مرغها با گرما اشتهای خود را از دست میدهند. راهکارها:- دان را در ساعات خنک روز بدهید
- مکمل الکترولیت اضافه کنید
- املاح ۳ تا ۵ روز در هفته
- کاهش ۱۰٪ انرژی دان
جدول جامع نکات نگهداری مرغداری در فصلهای سرد و گرم
| موضوع | فصل گرم (تابستان) | فصل سرد (زمستان) |
|---|---|---|
| کنترل دما | استفاده از خنککنندهها، مهپاش، کاهش تراکم پرنده و جلوگیری از استرس گرمایی | استفاده از بخاری ایمن، عایقبندی سالن و جلوگیری از اتلاف حرارت |
| تهویه | تهویه قوی، خروج رطوبت و گازهای مضر برای کاهش تلفات | تهویه حداقلی اما پیوسته بدون ایجاد کوران مستقیم هوا |
| آبرسانی | تأمین آب خنک و تمیز، شستوشوی مرتب مخازن و جلوگیری از رشد جلبک | جلوگیری از یخزدگی آب، استفاده از گرمکن خط آب و نگه داشتن آب ولرم |
| تغذیه | استفاده از الکترولیتها، کاهش دان انرژیزا برای کاهش تولید حرارت متابولیک | افزایش انرژی جیره، افزودن چربی و ویتامینهای تقویتی مخصوص هوای سرد |
| بهداشت و بستر | خشک نگهداشتن بستر، کنترل آمونیاک و جلوگیری از کپکزدگی | جلوگیری از رطوبت، ضدعفونی منظم و استفاده از بستر گرم و خشک |
| مدیریت استرس پرنده | کاهش تراکم، جلوگیری از گرمازدگی، ایجاد جریان هوای متعادل | جلوگیری از شوک دمایی، حفظ دمای یکنواخت و استفاده از پردههای حرارتی |
| تجهیزات و سیستمها | سرویس فنها، کولرها و مهپاشها | سرویس بخاریها، بررسی سنسورها و کنترل ترموستاتها |
| امنیت بیماریها | افزایش ضدعفونی به دلیل رشد سریع باکتریها در گرما | جلوگیری از انتشار ویروسها، گرمای کافی برای تقویت ایمنی پرندهها |
نکات تکمیلی و کمتر گفتهشده
استفاده از سیستم هشدار هوشمند (SMS / اپلیکیشن)
این سیستم هنگام بالا یا پایین رفتن دما، پیام هشدار ارسال میکند و از خسارتهای سنگین جلوگیری میکند.پایش مداوم آمونیاک
سنسور آمونیاک از واجبات است و بسیاری از مرغداریها هنوز استفاده نمیکنند.کنترل نقطه مرگ تهویه
در روزهای گرم، جریانی در سالن ایجاد میشود که اگر نقطهای بدون هوا بماند، به آن نقطه «نقطه مرگ» میگویند. این نقطه باعث مرگ دستهجمعی میشود.نوردهی متفاوت در تابستان و زمستان
در گرما باید شدت نور کمتر باشد تا فعالیت مرغ پایینتر رفته و گرما تولید نکند.مدیریت تغذیه در فصلهای سرد و گرم
تغذیه درست یکی از پایههای مهم در رعایت نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم است. همانطور که دما در فصول مختلف تغییر میکند، نیازهای بدن مرغ نیز تغییر خواهد کرد. بسیاری از مرغداران تصور میکنند جیره باید در تمام سال ثابت بماند، اما این یک اشتباه بزرگ است. جیره مرغ در زمستان و تابستان باید بر اساس دما، سطح فعالیت و نیاز انرژی گله تنظیم شود.تغذیه در فصل سرد
در فصلهای سرد، مرغها انرژی بیشتری برای گرم نگه داشتن بدن مصرف میکنند. به همین دلیل جیره باید:- چربتر و پرانرژیتر باشد
- درصد پروتئین کمی افزایش یابد
- مکمل ویتامینها بیشتر شود
- ساعات تغذیه منظمتر باشد
- مصرف دان بیدلیل بالا میرود
- رشد کمتر میشود
- چربیسوزی در بدن مرغ ایجاد میشود
- وزنگیری کند شده و نهایتاً ضرر اقتصادی رخ میدهد
تغذیه در فصل گرم
در تابستان، مهمترین چالش این است که مرغها اشتها را از دست میدهند. این موضوع در مناطق گرم مثل خوزستان، بوشهر، یزد و کرمان بسیار دیده میشود. بنابراین باید:- درصد انرژی جیره را کمی کاهش داد
- ساعات خوراکدهی را تغییر داد
- استفاده از پروبیوتیک و الکترولیت را بیشتر کرد
مدیریت آب در نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم
آب دومین فاکتور حیاتی است که باید کاملاً کنترل شود. در فصل گرم و سرد هر کدام مشکلات خاص خود را دارند.آب در فصل سرد
در زمستان آب بیش از حد سرد میشود، که این موضوع باعث:- کاهش مصرف آب
- افزایش بیماریهای تنفسی
- ایجاد شوک سرمایی
- افت تولید تخم
- کاهش رشد
- از سیستمهای گرمکننده آب استفاده شود
- آب در لولهها یخ نزند
- نشتیها برطرف شود
- سطلهای آب دستی کاملاً شسته شوند
آب در فصل گرم
در تابستان، آب بیش از حد گرم شده و خود باعث استرس گرمایی میشود. مرغها آب گرم نمینوشند و اگر مجبور باشند، کم مینوشند و دچار کمآبی میشوند. برای جلوگیری از آن:- دمای آب باید زیر ۲۵ درجه باشد
- از خنککن آب استفاده شود
- نیپلها کاملاً تمیز باشند
- رسوبگیری هر چند روز انجام شود
بستر مرغداری و مدیریت رطوبت
بستر مرغداری یکی از مهمترین بخشهایی است که در نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم به آن اشاره میکنیم. بستر باید:- خشک
- نرم
- قابل پف کردن
- بدون کپک
- بدون گاز آمونیاک
بستر در فصل سرد
در زمستان، شایعترین مشکلات بستر:- رطوبت بالا
- چسبندگی
- گل ایجاد شدن
- کپک
- آمونیاک شدید
- افزایش تهویه حداقلی
- کاهش رطوبت سالن به زیر ۶۰٪
- پوشال خشک و کاملاً نو
- عایقبندی کف سالن
- تمیز کردن زیر لاینهای آب
بستر در فصل گرم
در تابستان بستر خشکتر است اما مشکلاتی مثل پودر شدن بستر و گردوغبار رخ میدهد. گردوغبار زیاد باعث:- مشکلات تنفسی
- التهاب کیسه هوایی
- کاهش رشد
- افزایش رطوبت نسبی تا حدود ۵۰٪
- تعویض نقاط حساس بستر
- استفاده از کولینگ پد برای ایجاد رطوبت حداقلی
نقش تهویه در نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم
تهویه بهتنهایی بیش از ۵۰٪ اثربخشی مدیریت سالن را تعیین میکند. سالن بدون تهویه مناسب = سالن بیمار.تهویه در فصل سرد
در زمستان، تهویه باید:- کم
- ثابت
- یکنواخت
- بدون ورود مستقیم هوای سرد
تهویه در فصل گرم
در تابستان تهویه باید:- قوی
- سریع
- تونلی
- بدون توقف
نقش تجهیزات در نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم
تجهیزات استاندارد میتوانند میزان تلفات و مصرف دان را تا ۴۰٪ کاهش دهند.تجهیزات مهم برای فصل سرد
- هیتر استاندارد
- دودکش سالم
- توزیعکننده گرما
- دماسنجهای کالیبره
- عایقبندی سقف و دیوار
تجهیزات مهم برای فصل گرم
- فنهای بزرگ تونلی
- کولینگ پد
- سیستم مهپاش
- ترموستات دیجیتال
- سنسور CO₂ و آمونیاک
بیماریها در فصل سرد و گرم
هر فصل بیماریهای خاص خود را دارد و دانستن آن بخشی از نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم است.بیماریهای فصل سرد
- برونشیت
- آنفولانزای فصلی
- آلودگیهای تنفسی
- کوکسیدیوز
بیماریهای فصل گرم
- بیماریهای گوارشی
- ضربه گرمایی
- مشکلات تنفسی
- کمآبی شدید
برنامه عملی نگهداری در سرد و گرم
این بخش، راهنمای اجرایی روزانه برای سالن است.برنامه زمستانی
- ۴ بار چک کردن دما
- ۲ بار چک کردن بستر
- باز کردن دریچهها هر ۱ ساعت
- تمیز کردن ورودیهای هوا
- کنترل نشتی آب
برنامه تابستانی
- روشن بودن تمام فنها
- استفاده از آب خنک
- تغذیه در ساعات خنک
- کنترل کولینگ پد
- کاهش تراکم گله
رعایت نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم یکی از مهمترین اصول موفقیت در مرغداری است که مستقیماً بر سلامت، رشد و بازدهی گله تأثیر میگذارد. در فصل سرد، توجه به گرمایش مناسب، عایقبندی سالن، تهویه حداقلی و کنترل رطوبت، کلید پیشگیری از استرس سرمایی و کاهش تلفات است. در فصل گرم نیز مدیریت دما، تهویه قوی، آبرسانی مناسب و استفاده از تجهیزات خنککننده و مهپاشها، مانع از گرمازدگی و کاهش مصرف آب و دان میشود.
مدیریت صحیح بستر، تغذیه مناسب با توجه به تغییرات فصلی، کنترل دقیق سیستم آب و تجهیزات، و پیشگیری از بیماریها، همگی جزو اصولی هستند که بسیاری از مرغداران موفق آنها را رعایت میکنند و باعث افزایش کیفیت تولید و سودآوری میشوند.
با رعایت این نکات، سالن مرغداری شما میتواند در تمام فصول سال عملکردی یکنواخت و بهینه داشته باشد، هزینههای ناشی از استرس پرنده و مصرف انرژی کاهش یابد و سلامت و رفاه گله تضمین شود. اجرای دقیق نکات نگهداری در فصلهای سرد و گرم، همراه با پایش مداوم دما، رطوبت، تهویه، تغذیه و تجهیزات، کلید دستیابی به مرغداری حرفهای و با بازدهی بالا است.
در نهایت، این مقاله شما را به یک راهنمای کامل و عملی برای مدیریت حرفهای مرغداری در هر فصل تبدیل میکند و کمک میکند تا با اطمینان، برنامهریزی علمی و عملیاتی برای گله خود داشته باشید و از تمام مشکلات رایج پیشگیری کنید.
https://pars-tajhizat.ir/Xuqb2G
کپی آدرس
